Gazetelerde her gün sayfalarca makale ve haber yayınlanıyor ve basın yayın kuruluşları aracılığıyla bizlere iletiliyor. Gündemle ilgili gelişmeleri bu yayınlar aracılığıyla öğrendiğimiz gibi bunlarla birlikte, ekonomi spor ve magazin haberlerine de bu kaynaklardan ulaşabiliyoruz. Bu haberlerin çoğu gerçeği yansıtmakla birlikte bazen bilgi kaynakları yeterince araştırılmadan yapılan yayınlar da olabiliyor. Hatta kimi zaman dedikodunun ötesine geçmeyen haberler bile ciddi basın organlarında manşet olarak yayınlanabiliyor.

Bu konuda en fazla mağduriyete uğrayanlar ise genellikle binlerce takipçisi olan ünlü kişiler oluyor. Magazin sayfalarında ünlü kişilerle ilgili haberlerden bazıları kimi zaman gerçeği yansıtmamakta kimi zaman ise şeref ve haysiyetlerini ihlal edecek şekilde yayınlanabiliyor.

Hakkınızda gazete ve dergi gibi basılı yayın organlarında şeref ve itibarınızı zedeleyen ya da gerçeği yansıtmayan yazı ya da haberlere karşı cevap ve düzeltme hakkınızı bulunmaktadır.

Cevap ve düzeltme hakkının temeli; basın araçları vasıtasıyla kişilik hakkı tehlikeye düşen veya zarara uğrayanların korunmasını sağlamaya dayanır.

Cevap ve düzeltme hakkı : Basın yoluyla hakları ihlal edilen kişilerin en fazla başvurduğu yol cevap ve düzeltme hakkıdır. Bu hak şeref ve haysiyeti ihlal ve gerçeğe aykırı yayınlara karşı kullanılabilmektedir.  Bu yolla hakkını kullanan kişi meşru müdafaa hakkına yakın bir hakla, basının toplumu doğru bilgilendirme görevine de katkı sağlamakla kendi kişisel haklarını da korumuş olur.

Haberin gerçek olması durumunda hakkın kullanımı : Cevap ve düzeltmeye sebebiyet veren yayının gerçeğe uygun, objektif haber niteliğinde olması veya başka bir kaynaktan alınması da cevap ve düzeltme hakkının doğmasına engel değildir. Haber gerçek olsa bile bunun habere yansıtılma biçimi kişinin şeref ve haysiyeti ihlal edebilecek nitelikte olabilir. Bu durumda cevap ve düzeltme hakkı kullanılabilir.

Cevap ve düzeltme hakkının doğumu :  Gazete gibi süreli bir basımda yayım yapılmış olması, yayının gerçeğe aykırı veya şeref ve haysiyetinizi ihlal edilmiş olması gerekmektedir. Bu şartlar mevcutsa cevap ve düzeltme hakkınızı kullanabilirsiniz.

Cevap ve düzeltme hakkının kullanılması :  Basın Kanununa göre hakkınızda yayın yapan gazete, dergi gibi basılı eserlere karşı cevap ve düzeltme hakkını kullanabilirsiniz. Cevap ve düzeltme hakkını kullanırken dikkat edilecek husus, muhatap olarak yayının sorumlu müdürüne yönelik talepte bulunulmasıdır.

Cevap ve düzeltme hakkının yazılı olması : Cevap ve düzeltme mutlaka yazılı şekilde olmalıdır. Bunun için uygulamada Noterler aracılığıyla bu işlem yapılmaktadır. Bu, ileride açılması muhtemel dava açısından ispata yönelik bir durumdur.  Cevap ve düzeltme metninde, başvuruya neden olan yayımın açıkça belirtilmesi gerekir.

Cevap ve düzeltme hakkının kullanılma süresi : Cevap ve düzeltme metni, ilgili kişi tarafından cevap ve düzeltmeye sebebiyet veren yayının yapıldığı tarihten itibaren iki ay içinde gönderilmelidir. Bu süre geçtikten sonra artık cevap ve düzeltme hakkından yararlanılamaz. Zira bu süre hak düşürücü bir süredir ayrıca yayını bu süre geçtikten sonra öğrenmek de durumu değiştirmez.

Mahkemeye müracaat : Basın Kanununun 14. maddesine göre; ilk başvuruyu sorumlu müdüre yapmadan mahkemeye bu hakkın kullanılması için müracaatta bulunulamaz. Ancak cevap metninin yayımlanmaması halinde mahkemeye başvurma hakkı doğar. Bu başvuru mahkemeye müracaatın önkoşuludur. Hakkı ihlal edilen kişi  tarafından gönderilen cevap ve düzeltmeye ilişkin metni tebliğ alan sorumlu müdür,  düzeltmeye konu yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda aynı puntolarla ve aynı şekilde en geç üç gün içinde yayımlamak zorundadır. Tebliğ edilen cevap ve düzeltme metni yayımlanmadığı takdirde görevli ceza hakimliğine başvurulabilir.

Görevli ve yetkili mahkeme : Önceki yasada bu görev Sulh Ceza Hakimliklerinde iken 18.06.2014 tarihli 6545  sayılı yasanın 84. maddesi ile Sulh Ceza Mahkemeleri kapatıldığından,   Asliye Ceza Hakimliği’ne geçmiştir. Yetkili hakim ise düzeltme talep edenin bulunduğu yerdeki Asliye Ceza Hakimidir. Hakim, kararını üç gün içinde ve duruşma yapmaksızın vermek zorundadır. Bu durumda, yayının şeref ve haysiyeti ihlal edip etmediğine hâkim tarafından karar verilecektir.

Cevap ve düzeltmenin yayımlanmaması suçunun cezası : Yasada, cevap ve düzeltme metninin yayımlanmaması suçunu işleyen sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkiliye karşı ağır para cezasına hükmedileceğini belirtilmektedir. Cevap ve düzeltme metninin yayımlanmaması suçu sadece cezai sorumluluk doğurmaktadır, hukuki sorumluluğa sebebiyet vermemektedir.

Cevap ve düzeltme hakkı, basında çıkan haberlere karşı etkin, hızlı ve pratik bir yol olmakla birlikte kişiyi bu saldırılardan koruyan bir kalkan işlevi  de görmektedir.

.